Observatorium Robert Morris
Over het gebied
De Amerikaanse kunstenaar Robert Morris ontwierp dit Observatorium voor de tentoonstelling ‘Sonsbeek buiten de Perken’ (1971). Het stond toen tussen Santpoort en Velzen en is in 1977 opnieuw opgebouwd in Flevoland.
Land Art
Het Observatorium is een landschapskunstwerk: een combinatie van beeldende kunst, architectuur en landschap. Deze kunstvorm ontstond eind jaren 1960 in de Verenigde Staten onder de naam ‘Land Art’. Kunstenaars creëerden bijzondere, vaak zeer grote kunstobjecten door gebruik te maken van het landschap.
Rode klaver
Het zonnevizier, zoals het Observatorium ook wel wordt genoemd, ligt als een soort havenhoofd ver in het weidse landbouwgebied en is door een houtwal langs de Swifterringweg verbonden met bossen en natuurterreinen rond Lelystad. De vegetatie op en om het kunstwerk bestaat voornamelijk uit grassen en rode klaver, een goede voedselbron voor hazen en muizen.
Uitvalsbasis
Roofvogels zoals buizerd en torenvalk gebruiken het Observatorium als uitvalsbasis voor hun muizenjacht in de omringende akkers. Voor hazen die worden opgeschrikt door landbouwactiviteiten, is het Observatorium een veilige plek tot de rust weerkeert.
Langste dag
Het Observatorium vormt één geheel met de omgeving. Hier kan het ritme van dag en nacht en de wisseling van jaargetijden in alle rust worden beleefd. Het is een plek waar iedere inwoner van Flevoland minstens eenmaal in zijn leven een zonsopgang zou moeten meemaken op 21 juni, de langste dag. Een cirkelvormige ruimte, omsloten door aarden wallen, vormt het hart van deze unieke combinatie van beeldende kunst, architectuur en symboliek.
Aan de oostzijde staan drie vizieren: de twee buitenste van Beiers graniet bevinden zich op een heuveltje. De middelste bestaat uit twee fors gedimensioneerde stalen platen. Houten tunnels geven toegang tot het centrum. Wie op de steen in het midden staat, ziet door drie smalle openingen de vizieren. Het linker vizier markeert de zomerzonnewende, het punt waar de zon op de langste dag (rond 21 juni) even na 5 uur ’s ochtends precies in het vizier omhoog komt. Het middelste vizier geeft het punt aan waar de zon op 21 maart en 21 september passeert. Het rechter vizier valt samen met het punt van de zonsopgang op de kortste dag rond 21 december.
Akoestiek
De akoestiek van het Observatorium is ook bijzonder: staande op de steen in het midden van de cirkel gaat gesproken tekst rondzingen en het geluid galmt als in een kerk. Zacht gefluister tegen de muur is aan de andere zijde in stereo te horen. De zonsopgang op de langste dag wordt elk jaar gevierd, een ritueel dat al duizenden jaren voor vele volkeren en culturen een belangrijk moment in de jaarcyclus markeert. Het Observatorium is dan het decor van Sunsation, een evenement waar gedichten worden voorgelezen, muziek rondschalt in de cirkel en mensen ademloos staan te wachten op de opkomst van de zon.
Locatie
Aan de Swifterringweg tussen Lelystad en Swifterbant.
Praktische informatie
Honden onder appel
Honden mogen los lopen op het pad, maar wel onder appel.
Parkeren
Je kunt je auto parkeren aan de weg.
Picknicktafel
Er is een picknicktafel aanwezig om even een pauze te nemen.
Uitzichtpunt
Er is een uitzichtpunt waar vanaf je een mooi uitzicht hebt over de omgeving.
